Dünya’nın doğal koruyucu kalkanı olan ozon tabakası, bilim insanlarının yaptığı yeni tahminlere göre 2066 yılına kadar tamamen eski kalınlığına ulaşacak. NASA ve Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), 2024 yılında yapılan ölçümlerde Antarktika üzerindeki ozon deliğinin küçüldüğünü ve iyileşme sürecinin olumlu ilerlediğini belirtiyor.
NASA Ozon Araştırma Ekibi Başkanı Dr. Paul Newman, 2000’li yılların başlarına kıyasla ozon deliğinin çok daha küçük bir alana yayıldığını ifade etti. Ancak, 2024 yılında ölçülen ozon deliği hala yaklaşık 20 milyon kilometrekarelik bir büyüklüğe sahip ve bu, ABD’nin yüzölçümünün üç katına eşdeğer. Ozon tabakasındaki incelme, zararlı UVB ışınlarının yeryüzüne daha fazla ulaşmasına neden olarak cilt kanseri ve katarakt gibi sağlık risklerini artırıyor.
Ozon Tabakasındaki İyileşmenin Nedenleri
Her yıl Antarktika üzerinde, kimyasal kirlilik ve hava koşullarının etkisiyle ozon tabakasında incelmeler meydana geliyor. Ancak, bilim insanları ozon tabakasındaki toparlanmanın temel nedeninin, CFC (kloroflorokarbon) gibi zararlı gazların yasaklanması olduğunu vurguluyor. 1992’de yürürlüğe giren yasaklar sayesinde bu gazların atmosferdeki miktarı giderek azaldı ve ozon tabakası kendini onarmaya başladı.
2024 yılında yapılan gözlemler, ozon deliğinin 7 Eylül ile 13 Ekim tarihleri arasında önceki yıllara göre daha küçük kaldığını gösterdi. En geniş haliyle 28 Eylül’de 22,4 milyon kilometrekareye ulaşan ozon deliği, 2023’te ölçülen 26 milyon kilometrekarelik değerden daha küçük bir seviyede gerçekleşti. Bu durum, ozon tabakasının toparlanma sürecinde olduğunu gösteriyor.
Ayrıca, 2024 yılında Antarktika’da meydana gelen ani stratosferik ısınmaların da ozon tabakasına olumlu etkisi olduğu belirtiliyor. Haziran ayında yaşanan 15-17 derece sıcaklık artışları, ozona zarar veren soğuk hava akımlarını zayıflatarak tabakanın korunmasına katkıda bulundu.
Tam İyileşme İçin Daha Fazla Zamana İhtiyaç Var
NASA ve NOAA uzmanları, ozon tabakasının tamamen iyileştiğini söylemek için henüz erken olduğunu belirtiyor. NOAA Küresel İzleme Laboratuvarı’ndan Dr. Stephen Montzka, son yıllara kıyasla ozon deliğinin daha küçük olmasına rağmen, tabakanın eski kalınlığına ulaşması için daha fazla zamana ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor.
Ozon tabakasının kalınlığı, Dobson birimi (DU) ile ölçülüyor. 220 DU’nun altındaki değerler, ozon deliği olarak kabul ediliyor. 2024 yılı için yapılan ölçümlerde, 5 Ekim’de en ince noktada 109 DU değeri kaydedildi. Bu oran, 2006’daki en düşük değer olan 92 DU’ya kıyasla daha iyi bir seviyede olsa da, ozon tabakasının eski haline dönmesi için halen uzun bir süreç gerekiyor.
NOAA’dan araştırmacı kimyager Bryan Johnson, 1979 yılında Antarktika üzerinde 225 DU’luk bir ozon tabakası ölçüldüğünü hatırlatarak, ozonun tamamen toparlanması için daha fazla küresel çevre politikalarına ve sürdürülebilir önlemlere ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor.
Çevre Politikalarının Önemi
Bilim insanları, ozon tabakasının tamamen iyileşmesi için küresel ölçekte çevre koruma politikalarının devam etmesi gerektiğini belirtiyor. CFC’lerin yasaklanmasının olumlu etkisi net olarak gözlemlenirken, çevreye zararlı kimyasalların kullanımının tamamen sona erdirilmesi, ozon tabakasının daha hızlı toparlanmasını sağlayabilir. Eğer mevcut koruma politikaları devam ederse, 2066 yılında ozon tabakasının eski haline dönmesi bekleniyor.
Bu süreçte bireysel ve kurumsal çevre bilincinin artırılması büyük önem taşıyor. Ozon tabakasını korumak ve gelecek nesillere daha sağlıklı bir dünya bırakmak için sürdürülebilir yaşam alışkanlıklarının teşvik edilmesi gerekiyor.
Bu tarz benzersiz içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız.
