Oktay Sinanoğlu, fizik, kimya ve matematik alanlarında ders vermiş ve yaptığı akademik çalışmalar ile nam salmıştır. Ülkemizi temsil eden en iyi profesörlerden olan Oktay Sinanoğlu, 1975 yılında çıkarılan özel kanun ile ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti profesörü unvanını almıştır.
Oktay Sinanoğlu, kimya ve matematik alanlarında yaptığı çalışmalar ve sunduğu görüşler dışında Türk dilleriyle ilgili politik görüşleri ile de bilinmektedir.
Oktay Sinanoğlu’nun Hayatı
Oktay Sinanoğlu, İtalya’nın Bari şehrinde dünyaya gelmiştir. Sinanoğlu’nun babası, aynı şehirde başkonsolos olarak görev yapmaktaydı. Bir süre İtalya’da kalmaya devam eden Sinanoğlu, 2. Dünya Savaşının başlaması ile birlikte Türkiye’ye, ailesinin yanına dönmeye karar verdi.
Oktay Sinanoğlu, TED Ankara Yenişehir lisesinde okuyordu ve bu liseden birincilik derecesi ile mezun olmayı başardı. Liseden bu denli başarı ile mezun olunca burs almaya hak kazandı ve aldığı burs ile ABD’ye gitti. Amerika’da bulunan Kaliforniya üniversitesinde kimya mühendisliği bölümünden mezun oldu. 1956 yılında mezun olan Oktay Sinanoğlu, 1957 yılında ise yüksek lisansını Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde tamamladı. Ayrıca yüksek lisansını tamamlarken Sloan Ödülünü de kazandı.
Sloan Araştırma Ödülleri ise, 1955 yılından itibaren Sloan Vakfı tarafından potansiyel taşıyan bilim insanlarına verilmektedir. Sloan Ödülünü kazanan ilk Türk olan Oktay Sinanoğlu, bu sayede daha çok tanınmaya başladı. Ayrıca Sloan Ödülü sayesinde yürüttüğü çalışmalarda da büyük ilerleme kaydetti.
1958 ila 1959 yılında yüksek lisanstan hemen sonra Doçentlik tezini de tamamlayan Oktay Sinanoğlu, Berkeley’de Teorik kimya alanında doktorasını da bitirdi. Kendisinin danışmanı ise Kenneth Pitzer’dı.
Oktay Sinanoğlu, 21 Aralık 1963 yılında Yale Üniversitesinde öğrenci olan Paula Armbruster ile dünya evine girdi. Çiftin evlilik töreni ise ünlü The Branford College Chapel of Yale’de yapıldı. Sinanoğlu, çok uzun bir süre geçmeden boşanma kararı aldı ve bu evlilikten sonra Dilek Sinanoğlu ile evlendi. Oktay ve Dilek Sinanoğlu çiftinin ikiz çocukları oldu.
Oktay Sinanoğlu, 19 Nisan 2015 tarihinde Amerika’da hayata gözlerini yumdu. Bunların dışında Sinanoğlu, ünlü sanatçı Esin Afşar’ın ağabeyi olarak bilinmektedir. Kendisinin mezarı ise Karacaahmet mezarlığında bulunmaktadır.
Oktay Sinanoğlu’nun Akademik Kariyeri
Oktay Sinanoğlu, 1960 yılında Amerika’nın en ünlü ve prestijli üniversitelerinden biri olan Yale üniversitesinde öğretim üyesi olmuştur. Uzun yıllar Yale Üniversitesinde eğitmen olarak görev yapan Sinanoğlu, 1963 yılında ise kimya alanında tam profesörlük unvanını en genç yaşta alan öğretim üyesi olmuştur. Ancak ilerleyen zamanlarda yapılan araştırmalara göre Oktay Sinanoğlu’ndan daha genç yaşta bu unvanı alan öğretim üyelerinin olduğu tespit edilmiştir. Yani son 300 yılda Oktay Sinanoğlu’nun bu unvanı en genç yaşta alan 3. kişi olduğu tahmin ediliyor.
1964 yılında Öğretim üyesi olduğu Yale üniversitesinde teorik kimya bölümünü kuran Sinanoğlu, kendi tezleri üzerinden dersler vermeye başlamıştır. Sinanoğlu, Yale üniversitesinde görev aldığı süre boyunca çoklu elektron teorisi, çözgeniter teorisi, kimyasal tepkimeler mekanizması ve mikrotermodinamik konularında çalışmalarını sürdürmüştür.
Sinanoğlu, 1988 yılında ”Sinanoğlu indirgemesi” adlı yöntemini yayınlamıştır. Bu yöntemde matematik ve kimya alanında yaptığı çalışmaya ait teoriler bulunmaktaydı. Çalışma ise, laboratuvar ortamında birleştirilen kimyasalların nasıl tepki vereceği ile alakalıydı. Sinanoğlu, Yale üniversitesinde tam 37 sene çalıştıktan sonra 1999 yılında emekli olmaya karar vermiştir.
Oktay Sinanoğlu, Yale Üniversitesinde görev aldığı süre boyunca çeşitli üniversitelere danışmanlık yapmıştır. Öyle ki 1962 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi mütevelli heyeti tarafından kendisini profesörlük unvanı takdim edilmiştir.
Oktay Sinanoğlu, her ne kadar Yale Üniversitesinden emekli olsa da 1997 yılında Yıldız Teknik Üniversitesinde profesör olarak çalışmaya başlamıştır. 2002 yılına kadar aynı üniversitede Kimya bölümünde çalışmaya devam etmiştir.
Bunların dışında Sinanoğlu, kariyeri boyunca kitap ve makale gibi birçok eser yayınlamıştır. Bu eserlerden en çok tanınanlar ise ”Hedef Türkiye” ve ”Bye Bye Türkçe” adlı kitaplardır. Bunların dışında Sinanoğlu, P.A.M. Dirac’ın üzerinde her ne kadar çok uğraşsa da çözemediği yüksek simetri problemlerini çözmeyi başarmıştır.
Oktay Sinanoğlu’nun Türk Diline Verdiği Önem
Oktay Sinanoğlu’nun alanı her ne kadar kimya ve matematik üzerine olsa da kendisi, özellikle Türkiye’de bulunduğu dönemlerde daha çok Türkçe ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Türkçe’nin yabancı kelime ve diller tarafından istila altında olduğunu savunan Oktay Sinanoğlu, yürüttüğü çalışmalar boyunca insanlara Türkçe bilincini aşılamaya çalışmıştır.
Bunların dışında Oktay Sinanoğlu, eğitim dilinin Türkçe olması gerektiğini de savunarak büyük dikkat çekmiştir. Oktay Sinanoğlu’na göre okullarda ve diğer eğitim verilen kurumlarda ana dil Türkçe olmalı, yabancı diller ise takviyeli olarak öğretilmeliydi. Ayrıca Türkçede çok sık kullanılan yabancı kökenli kelimelere karşılıklar üreterek de çalışmalarına devam etmiştir.
Oktay Sinanoğlu’nun yabancı kökenlere verdiği bazı karşılıklar şu şekilde; Tren – Hızlı Katar, Fast Food – Tezyemek, Turizm – Gezim, Fakülte – Bölümce, Asit – Ekşit ve Reaksiyon – Tepkime.
Oktay Sinanoğlu Nobel Ödülü Aldı mı?
Oktay Sinanoğlu, kariyeri boyunca Sloan gibi birçok ödül almaya hak kazanmıştır. Oktay Sinanoğlu, Sloan Ödülü dışında TÜBİTAK bilim ödülü, Alexander von Humboldt Bilim Ödülü, Sedat Simavi Ödülü, Bilgi Çağı Ödülü ve Uğur Mumcu Bilim Ödülünü kazanmıştır. Bunlara ek olarak daha birçok ödül kazanan Oktay Sinanoğlu, ülkemizin ve dünyanın en çok ödül kazanan profesörleri arasında yer almıştır.
Bunlar dışında Oktay Sinanoğlu Nobel ödülü almamıştır. Yapılan röportajlara göre ise Oktay Sinanoğlu, 2 kez Nobel Ödülüne aday gösterilmiştir. 2 kez bu ödüle aday gösterildiğini kendisi de söylemiştir fakat resmi yazılı bir kaynakta bu bilgiye rastlanmamıştır.
Bir başka röportajda ise Sinanoğlu, Nobel Ödülü için yetkililerin kendisinden 2 koli evrak istediğini belirtmiştir. Bunun üzerine de Oktay Sinanoğlu’nun Nobel ödülünü reddettiği gibi iddialar ortaya çıkmış fakat bu konu hakkında da yazılı resmi bir kaynağa rastlanmamıştır.
Oktay Sinanoğlu’nun Eserleri ve Katkıda Bulunduğu Kitaplar
Oktay Sinanoğlu, özellikle Türkiye’de bulunduğu dönemde birçok eser yayınlamış ve onlarca kitap ve makaleye katkıda bulunmuştur. Özellikle kuantum mekaniği ile ilgili kitaplara büyük katkıda bulunan Oktay Sinanoğlu, bunun dışında Türk dili ile ilgili makale ve diğer eserlere de katkıda bulunmuştur. Bunlar dışında Oktay Sinanoğlu’nun kendisine ait birçok eseri bulunmaktadır. İşte Oktay Sinanoğlu’nun eserleri;
- Oktay Sinanoğlu’nun en beğenilen eseri Bye Bye Türkçe adlı kitabıdır. Kendisi, bu kitapta Türkçe’nin yanlış kullanıldığından ve yavaş yavaş yok olduğundan bahsetmiştir,
- Türkçe için yaptığı çalışmalar ile beğeni toplayan yazarın en çok dikkat çeken eserlerinden birisi de ” İlerisi için Türkçe Giderse Türkiye Gider ” adlı kitabıdır,
- Hedef Türkiye adlı kitabı ile de büyük beğeni toplayan Sinanoğlu, bu eserinde ülkelerin bilim ve tekniğe ilişkin hedeflerinden bahsediyor,
- Büyük Uyanış eseri ile birçok konuya değinen Oktay Sinanoğlu, bu kitabı sayesinde birçok soruya yanıt vermiş ve büyük beğeni toplamıştır,
- Bunlar dışında Türk Aynştaynı ve yeni bilim ufukları serisi ile de yine büyük beğeni toplayan Oktay Sinanoğlu’nun her eseri, resmen bir altın değerindedir.
