Menkul kıymet, yatırımcıların finansal piyasalarda alıp satabildiği, belirli bir değere sahip olan ve sahibine çeşitli haklar tanıyan yatırım araçlarıdır. Ekonomik sistemin önemli bir parçası olan menkul kıymetler, sermaye piyasalarının işleyişinde büyük bir rol oynar.
Menkul Kıymetlerin Tanımı ve Kapsamı
Menkul kıymet terimi, genellikle hisse senetleri, tahviller ve türev ürünleri içeren geniş bir yatırım aracı yelpazesini ifade eder. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na göre menkul kıymetler, şu unsurları kapsar:
- Paylar ve pay benzeri değerler
- Borçlanma araçları
- Menkul kıymetleştirilmiş varlık ve gelirler
Ancak para, çek, poliçe ve bono gibi finansal araçlar bu kapsama dahil edilmez.
Menkul Kıymet Türleri Nelerdir?
Menkul kıymetler, yatırımcılara sundukları hak ve getiriler açısından farklı kategorilere ayrılır:
Şirketlerin ortaklık paylarını temsil eden hisse senetleri, yatırımcılara kâr payı alma, oy kullanma gibi haklar sağlar. Hisse senedi sahipleri, şirketin büyümesinden doğrudan faydalanabilir ve uzun vadede değer artışı elde edebilir.
2. Tahviller
Devlet veya özel sektör tarafından ihraç edilen tahviller, yatırımcılara belirli bir faiz getirisi sunar. Hisse senetlerinden farklı olarak, tahvil sahipleri şirketin ortağı değil, alacaklısı konumundadır.
3. Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK)
Belirli bir varlığın değerine ya da gelirine dayalı olarak ihraç edilen bu kıymetler, yatırımcılara güvenli bir nakit akışı sağlar. Örneğin, kira sertifikaları (sukuk) bu gruba dahildir.
4. Borsa Yatırım Fonları (ETF’ler)
Yatırım fonu katılım paylarının borsada işlem görmesi nedeniyle menkul kıymet olarak kabul edilen ETF’ler, geniş bir yatırım portföyüne erişim sağlar.
5. Türev Ürünler ve Varantlar
Vadeli işlemler, opsiyonlar ve varantlar gibi türev ürünler, baz varlıkların değerine bağlı olarak işlem görür. Varantlar, pay benzeri yapıda oldukları için menkul kıymet olarak kabul edilirken, türev ürünler doğrudan menkul kıymet sayılmaz.
Menkul Kıymetlerin Temel Özellikleri
Menkul kıymetlerin yatırımcılar açısından taşıdığı bazı temel özellikler şunlardır:
- Devredilebilirlik: Kolayca alınıp satılabilir olması, yatırımcıların likidite sağlamasına olanak tanır.
- Standart Yapı: Aynı türdeki menkul kıymetlerin benzer özelliklere sahip olması, piyasada şeffaflık ve güven sağlar.
- Getiri Sağlama: Menkul kıymetler, sahiplerine temettü, faiz ya da değer artışı gibi farklı yollarla getiri sunabilir.
Menkul kıymetler, yatırımcıların finansal hedeflerine ulaşmalarında kritik bir rol oynar. Hisse senetleri ve tahviller gibi klasik yatırım araçlarından, türev ürünler ve ETF’lere kadar geniş bir yelpazeye sahip olan menkul kıymetler, piyasaların sağlıklı işleyişinde önemli bir yere sahiptir. Yatırım yapmadan önce bu ürünlerin risklerini ve getirilerini anlamak, bilinçli yatırım kararları almanın temelidir.
Daha fazla bu tarz içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız!
