Altın Ayarları Nedir?

Altın; rengi, kolay işlenmesi, dayanıklılığı ve güzelliği ile binlerce yıldır insanların en sevdiği metallerden birisidir. Ülkemizde hem yatırım hem de ziynet eşyası olarak kullanılan altın, ayarı ve işçiliğine göre değer kazanmaktadır. Peki, altının ayarı nasıl anlaşılır? Sahte altını anlamanın yolları nelerdir? Gelin beraber bu soruları yanıtlayalım.

Altın Ayarı Nedir?

Altında ayar, altının saflık derecesini tespit etmek amacıyla kullanılmaktadır. Her ne kadar altında bu ölçme işlemi ayar olarak bilinse de, bu kuyumculuktaki kırat değeri ölçmedir. Kırat her türlü kıymetli taşın değerinin ölçümünde kullanılan bir kelimedir. Altının saflığı, içerisine karıştırılan bakır, gümüş ve nikel gibi metal yoğunluğuna göre değişiklik göstermektedir.

Örneğin saf altın kaç ayar diye merak ediyorsanız; saf altın 24 ayar altındır. Saf altın %100 altın olacak şekilde doğada bulunmamaktadır. Genelde %99,99 altın yoğunluğu halinde bulunur; içerisinde karışmış başka metaller vardır.

24 ayar altın oldukça yumuşak formda doğada bulunmaktadır. Bu nedenle işlendikten sonra formunu koruyamamaktadır. Kuyumcular saf altını sertlik ve dayanıklılık verecek diğer metallerle karıştırarak işlemektedir. Altın oranının yükselmesi ile birlikte altın ürünün fiyatı da artış göstermektedir.

Altın Ayarı Nasıl Hesaplanır?

Altın ayarı hesaplanırken altın ürünün içerisindeki altın yoğunluğu hesaplanır. Bunun için milyem değeri bulunur. Bu değerin bulunması için altın saflığı bin üzerinden hesaplanır. Yani saf altın kütlesi toplam kütleye bölünmekte ve ardından bin ile çarpılmaktadır.

Örneğin, 200 gramlık bir altın bileziğin altın ayarı hesaplama işlemini yapalım. Bu bilezikte 160 gram saf altın varsa 160/200×1000 formülü kullanılır. Buradan bileziğin saflığı 800 milyem çıkacaktır. Saf altın 999,9 milyem ve 24 ayar altına tekabül eder. Bu da 1 ayar altının aşağı yukarı 41,66 milyem olduğu anlamına gelir.

Genel olarak piyasada en sık kullanılan altın ayarlarının milyem ve saflık değerlerini şu şekilde sıralayabiliriz;

• 24 Ayar Altın: Bu altın %99,99 saflıkta bulunmaktadır. En pahalı altındır. Altının milyem değeri ise 999,9 şeklinde karşımıza çıkar. Bazen 24K olarak da isimlendirilir.
• 22 Ayar Altın: Bu altın %91,6 saflıkta olan altındır. Piyasada en çok tercih edilen altın ayarlarından birisidir. Bu altının milyem değeri ise 916’dır. Bazen 22K olarak da adlandırılır.
• 18 Ayar Altın: Bu altının saflık değeri %75 olarak karşımıza çıkar. 18 ayar altın milyem değeri ise 750’dir. 18K olarak da bilinir.
• 14 Ayar Altın: %58,5 oranında altın içerir. Bu altının milyem değeri 585’dir. 14K altın olarak da piyasada satılır.

Kuyumcular Altını Nasıl Ölçer?

Kuyumcular daha önce bahsettiğimiz altın ayarı hesabı için altın yoğunluğunu hesaplar. Buradan altın ürünün içerisinde kaç gr altın olduğu bulunur. Buna göre altının ayarı ve satış bedeli belirlenir.

Örneğin, eğer bileziğiniz 18 ayarsa içerisinde 0.0750 oranda altın vardır. Bu belirlendikten sonra bileziğin kaç gr olduğu ölçülür. Eğer bilezik 20 gramsa 20×0.750=15 gram altın barındırıyor demektir. Buradan kuyumcu altının o gün için belirlenen gram satış fiyatı ile 15’i çarpar. Daha sonra buna kendi işçilik fiyatı ve karını da ekleyerek satar.

Altın alırken ayarın yanı sıra dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da altının gerçek altın olmasıdır. Piyasada sahte altın satışına sıklıkla başvurulmaktadır.

Şimdi gerçek altın nasıl anlaşılır sorusunu yanıtlayalım:

• Mıknatıs tuttuğunuzda ürünün yapışmaması gerekir.
• Üzerinde damga olmalıdır.
• Ürünün özgül ağırlığı yüksek olmalıdır.
• Piyasa fiyatından çok düşük fiyatta satışa sunulmamalıdır.
• Seramik bir tabağa sürtüldüğü zaman iz bırakmaması gerekir.
• Paslanmamalı, kararmamalı, donuk bir görünümü olmamalı ve oksitlenmemelidir.
• Yüksek saflıktaki altın yumuşak olduğundan ısırıldığında diş izi kalmalıdır.